Հայկական ավանդույթներ

Հիսուս Քրիստոսի հրաշափառ Հարության տոնը կոչվում է նաև Զատիկ, որը նշանակում է զատում, բաժանում, հեռացում մեղքերից և վերադարձ առ Աստված: Զատիկը Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու 5 տաղավար տոներից մեկն է: Հիսուս Քրիստոսի խաչելությունից և մահից հետո` երեկոյան, բարեպաշտ մարդիկ Նրա մարմինը իջեցրին խաչից և դրեցին վիմափոր գերեզմանի մեջ՝ փակելով մեծ քարով: Երեք օր հետո` կիրակի առավոտյան, յուղաբեր կանայք` Մարիամ Մագդաղենացին, Հակոբի մայր Մարիամը և Սողոմոնը, գնացին գերեզման՝ անուշաբույր յուղերով օծելու Քրիստոսի մարմինը, սակայն զարմանքով տեսան, որ քարայրի մուտքի քարը հեռացված է, իսկ գերեզմանը` թափուր:

Զատկի տոնին հավատացյալները ձու են ներկում: Ներկված ձուն համարվում է Հարության և նոր կյանքի խորհրդանիշ: Կարմիր գույնը խորհրդանշում է խաչյալ Հիսուսի կենդանարար արյունը, որ թափվեց մարդկության փրկության համար:
Հայկական ավանդույթում, սույն հավկիթներով հավկթախաղ է տեղի ունենում երկու հոգու միջև՝ մեկը պահում է հավկիթի մի ծայրը, և մյուսը համապատասխան ծայրով զարնում նրան։

Հայ ժողովուրդը երգող- պարող ժողովուրդ է: Մենք ունենք ժողովրդական երգեր բոլոր արարողությունների համար: Այսօր կներկայացնենք ժողովրդական հնագույն ավանդական ծեսի՝ հարսանիքի ժամանակ երգվող երգերի շարք: Այս երգերը պարունակում են ժողովրդական ավանդույթներ, երգվում են ծեսին վերաբերող գործողությունների և մասնակիցների մասին: Օրինակ, երգերը կարող են նվիրված լինել փեսային ու հարսին, նրանց ծնողներին, ընկերներին ու ընկերուհիներին, ծեսի մյուս «դերակատարներին», պարզապես հանդիսականներին, հատուկ արարողություններին (օր.՝ «հարսանեկան ծառի» օրհնելը) և այլն։

Արդեն սկսվել է մեծ պահքը, որն իրենից ենթադրում է սննդակարգի փոփոխություն: Պետք է նշել, որ պահքը միայն սննդակարգի փոփոխություն չէ: Յուրաքանչյուրը պետք է հիշի առաջին հերթին հոգեկան ու բարոյական ամեն տեսակի ախտերից ու մոլություններից ազատվելու մասին, հեռու մնալ վարկաբեկելուց և ստախոսությունից, կարևորէ անել աստվածահաճո և առաքինի գործեր: Պահքի ժամանակ կարևոր է նաև մոռանալ շատակերության մասին: Պետք է ուտել այնքան, որ բավարար լինի կշտանալու համար:

Ավանդույթի համաձայն, Սուրբ Սարգսի տոնի նախօրեին (այս տարի փետրվարի 10-ին) չամուսնացած աղջիկներն ու տղաները աղի բլիթ են ուտում

Մեծ կամ Քառասնորդական պահքը, որը տևում է Բուն Բարեկենդանից մինչև Ս. Հարության (Զատիկ) տոնի նախօրեն: Այս տարի կսկսվի փետրվարի 27-ից և կտևի մինչև Ապրիլի 16-ը, ներառելով նաև Ավագ Շաբաթը:

    Ախարհի շատ երկրներում փետրվարի 14-ին տոնում են սիրահարների հովանավոր Սուրբ Վալենտինի օրը: Այդ օրը բոլորը շնորհավորում են միմյանց, սեր խոստովանում, նվիրում են միմյանց խորհրդանշական նվերներ ու բացիկներ:

Հայաստանյաց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին Տյառնընդառաջը կամ 40-օրական Հիսուսի ընծայումը տաճարին տոնում է Աստվածահայտնությունից` հունվարի 6-ից 40 օր հետո` անվանելով Տյառնընդառաջ, որ նշանակում է «ելնել Տիրոջն ընդառաջ»:

Ս. Սարգիս զորավարի տոնը հռչակվել է Երիտասարդների օրհնության օր: Տոնը շարժական է և այս տարի (2017) նշվում է Փետրվարի 11-ին:
Սբ. Սարգիս զորավարն ամենասիրված սրբերից է: Նա երիտասարդների արագահաս բարեկամն է, ով օգնում է սիրահարված երիտասարդներին հասնել իրենց սիրուն: